Το ζωάκι μου
Ηλικία
9-11
Αξία
Ηθικές και Κοινωνικές Αξίες
Τοποθεσία
Εξωτερικός χώρος
Προτεινόμενο μέγεθος ομάδας
5-10
Προτεινόμενος χρόνος
/ Λεπτά
60-90
| Θέμα | Αυτοφροντίδα |
| Επισκόπηση | Η αυτοφροντίδα είναι μια δεξιότητα που μας βοηθά να φροντίζουμε τον εαυτό μας σωματικά, συναισθηματικά, νοητικά αλλά και πνευματικά. Όπως και εμείς, τα παιδιά ζουν σε έναν κόσμο με πολύ γρήγορο ρυθμό στον οποίο πολύ συχνά μια μέρα δεν αρκεί για να καλύψουν όλες τις υποχρεώσεις τους. Σχολείο, εργασίες για το σπίτι, κατάρτιση, επιπλέον γλώσσα και ούτω καθεξής… Το να αφιερώνει κανείς χρόνο για τον εαυτό του και να νιώθει τις ανάγκες του σώματός του και τα συναισθήματά του είναι μια δεξιότητα που διδάσκεται και χρειάζεται επίσης εργαλεία για τον τρόπο. Η ενσυνειδητότητα είναι η ψυχολογική διαδικασία που στρέφει την προσοχή κάποιου στην παρούσα στιγμή. Το να είμαστε ενσυνείδητοι σημαίνει να έχουμε επίγνωση, να παρατηρούμε τι συμβαίνει μέσα μας και στον έξω κόσμο, χωρίς να αποφεύγουμε πληροφορίες ή συναισθήματα που δεν μας αρέσουν ή δεν επιθυμούμε να είναι αληθινά. Μπορεί να οριστεί ως η παροχή προσοχής με συγκεκριμένο τρόπο: εσκεμμένα, στην παρούσα στιγμή και μη επικριτικά. Η ενσυνειδητότητα μπορεί να αναπτυχθεί μέσω του διαλογισμού και άλλων πρακτικών στοχασμού, όπως η καθοδηγούμενη οπτικοποίηση. Η «περιβαλλοντική ενσυνειδητότητα» αναφέρεται στην πρακτική της ενσυνειδητότητας που εφαρμόζεται στο φυσικό περιβάλλον, με την έννοια ότι η πρακτική της ενσυνειδητότητας μπορεί να βοηθήσει στην καλλιέργεια μιας μη δυϊστικής συνείδησης, μπορεί να οδηγήσει σε συμπονετική στάση και συμπεριφορά προς τους άλλους -όχι μόνο στους ανθρώπους- και μπορεί να συμβάλει για την υποστήριξη μιας μετάβασης προς τη βιωσιμότητα. |
| Διδακτικοί στόχοι | Να εξασκηθούν στο να έχουν έντονη επίγνωση αυτού που νιώθουν και αισθάνονται τη δεδομένη στιγμή. |
| Δεξιότητες | Δεξιότητες παρατήρησης Δεξιότητες αναπνοής Βελτίωση των αισθήσεων |
| Μέθοδος | Διάλογος Καθοδηγούμενη οπτικοποίηση |
| Υλικά | Χαλάκια |
| Οδηγίες | Αυτή η δραστηριότητα θα ήταν καλύτερα να εκτελείται σε εξωτερικό χώρο, στον κήπο του σχολείου ή, αν υπάρχει, σε πάρκο κοντά στο σχολείο. Μπορεί όμως να εφαρμοστεί και στην τάξη. Βεβαιωθείτε ότι τα παιδιά είναι άνετα και χαλαρά ενώ κάθονται στον κύκλο. Ρωτήστε τους αν ήταν ζώο ποιο ζώο θα ήταν γιατί; Συνεχίστε τον διάλογο με δευτερεύουσες ερωτήσεις: ❖ Πώς επικοινωνεί; ❖ Πώς κινείται; Σε αυτές τις δύο ερωτήσεις τα παιδιά μπορούν να περιγράψουν προφορικά ή, ακόμα καλύτερα, να κινηθούν και να μιμηθούν τους ήχους του ζώου που επιθυμούν να είναι. ❖ Τι τρώει αυτό το ζώο; ❖ Ζει μόνο του ή σε ομάδα (αγέλη, σμήνος, κοπάδι..). ❖ Ποιες είναι οι κύριες αισθήσεις του (ακοή, όραση, όσφρηση, είναι ευαίσθητο στο άγγιγμα, γεύση..); ❖ Με ποια αίσθηση βιώνετε περισσότερο τον κόσμο; ❖ Ποια είναι η δεύτερη πιο δυνατή αίσθησή σας; ❖ Και μια τρίτη; ❖ Εμείς (οι άνθρωποι) βασιζόμαστε στις αισθήσεις μας όσο τα ζώα; ❖ Είναι οι αισθήσεις μας ισχυρές όπως οι αισθήσεις του ζώου σας; Εάν κάποιο παιδί επιλέξει ένα ζώο που του λείπει ή έχει κάποια κακή αίσθηση (για παράδειγμα ένας τυφλοπόντικας έχει πολύ κακή όραση), ρωτήστε το ποια άλλη αίσθηση την αντισταθμίζει. Μπορούν επίσης να φανταστούν πόσο ισχυρή πρέπει να είναι αυτή η άλλη αίσθηση για να κινούνται και να κυνηγούν τα ζώα. ❖ Αν βιώνατε τον κόσμο μέσω της ζωικής σας αίσθησης, πόσο διαφορετική θα ήταν η ζωή σας; Ανακοινώστε τα παιδιά ότι θα ασχοληθείτε με μια οπτικοποίηση με τη βοήθεια του ζώου που έχουν επιλέξει και θα προσπαθήσετε να γνωρίσετε τον κόσμο μέσα από τις αισθήσεις του. Πείτε στα παιδιά να απλώσουν τα χαλάκια και να ξαπλώσουν ανάσκελα. Μπορούν να ξαπλώσουν όπου νιώθουν άνετα, αλλά όχι πολύ μακριά, ώστε να μπορούν να ακούσουν τις οδηγίες. Εξηγήστε τους ότι μέσω της οπτικοποίησης θα υποβάλετε ερωτήσεις, αλλά δεν χρειάζεται να τις απαντήσουν δυνατά. Απλά να φανταστούν μόνοι τους. Όταν καθοδηγείτε τα παιδιά στην οπτικοποίηση, μιλήστε τους με φυσική και ευχάριστη φωνή και με παύσεις μεταξύ κάθε οδηγίας: - Κλείστε τα μάτια σας και χαλαρώστε το σαγόνι σας. - Πάρτε μια βαθιά αναπνοή από τη μύτη σας. Κρατήστε τη για λίγο και εκπνεύστε από το στόμα σας. - Χαλαρώστε τα χέρια σας. Τα πόδια σας. Τον λαιμό και το κεφάλι. - Νιώστε τη σπονδυλική σας στήλη να βυθίζεται στο έδαφος. - Πάρτε μια πολύ βαθιά ανάσα. Νιώστε τους παλμούς σας μέσα στο σώμα σας. Εκπνεύστε από το στόμα σας. - Νιώστε πώς καθαρίζουν οι σκέψεις σας και το μόνο που μπορείτε να ακούσετε είναι η φωνή μου. - Πάρτε μια βαθιά ανάσα από τη μύτη σας άλλη μια φορά και με μια επόμενη εκπνοή, αφήστε όλες τις σκέψεις σας να βγουν έξω. - Είστε χαλαροί και άνετοι. - Τώρα, φανταστείτε το ζώο σας. - Πώς μοιάζει; - Ποια είναι τα χρώματά του; - Κινείται ή στέκεται; - Χαιρετίστε το ζώο σας. - Ρωτήστε το ευγενικά αν μπορείτε να δανειστείτε τις αισθήσεις του. - Δείτε πώς σας τις παρουσιάζει. - Παρατηρήστε την αναπνοή σας. - Με κάθε ανάσα οι αισθήσεις σας δυναμώνουν. - Και πιο δυνατά. - Τώρα μυρίστε τον αέρα γύρω σας. - Τι μυρίζετε; - Μπορείτε να μυρίσετε το γρασίδι; (ρωτήστε τους για τις διαφορετικές μυρωδιές που υπάρχουν στην τοποθεσία σας) - Σας αρέσει; Πώς σας κανει να αισθάνεστε; - Τι ακούτε γύρω σας; - Είναι ευχάριστοι αυτοί οι ήχοι; Είναι γεμάτοι ζωή; (ρωτήστε τους για τους διαφορετικούς ήχους που υπάρχουν στην τοποθεσία σας) - Τώρα, νιώστε το δέρμα σας να αγγίζει το γρασίδι. - Είναι το γρασίδι μαλακό ή σκληρό; - Σας γαργαλάει; - Παρατηρήστε εάν το έδαφος είναι υγρό ή ξηρό. - Τι θυμάστε να είδατε πριν κλείσετε τα μάτια σας; - Τι χρώματα υπάρχουν γύρω σας; - Τι είδους δέντρα και λουλούδια; (ρωτήστε τους για τα διαφορετικά αξιοθέατα που βρίσκονται στην τοποθεσία σας) - Φανταστείτε τα μάτια σας ανοιχτά, βλέπετε κάποια ενδιαφέρουσα λεπτομέρεια; - Κουνήστε λίγο τη γλώσσα σας. Τι γεύση έχετε στο στόμα σας; - Είναι ξινή, γλυκιά, πικάντικη ή δεν έχετε γεύση; - Τώρα προσπαθήστε να νιώσετε όλες αυτές τις αισθήσεις ταυτοχρόνως. - Συνεχίστε να αναπνέετε. - Πώς αισθάνεστε; - Μείνετε λίγο περισσότερο με τις αισθήσεις σας, νιώστε τις και απλώς αναπνεύστε. - Τώρα, πάρτε μια βαθιά ανάσα και εκπνεύστε. - Φανταστείτε ξανά το ζώο σας. - Ευχαριστήστε το πολύ που δανειστήκατε τις αισθήσεις του και επιστρέψτε τις με σεβασμό. - Πείτε του αντίο. - Συνεχίστε να αναπνέετε λίγο περισσότερο και όταν είστε έτοιμοι ξεκινήστε να κινείτε αργά τα πόδια σας. - Πρώτα τα δάχτυλα των ποδιών σας, μετά τα γόνατά σας. - Τώρα κινήστε αργά τα δάχτυλά σας και μετά τον αγκώνα σας. - Κρατήστε τα μάτια σας κλειστά. - Πάρτε μια βαθιά ανάσα και νιώστε σαν να ξυπνάτε από το κρεβάτι. - Όταν είστε έτοιμοι, ανοίξτε αργά τα μάτια σας. - Κρατήστε τις αισθήσεις σας ανοιχτές και κοιτάξτε γύρω σας για λίγο. Μόλις τα παιδιά ξυπνήσουν, ρωτήστε τα πώς ένιωσαν. ❖ Έχετε βιώσει τον κόσμο διαφορετικά; ❖ Ποια αίσθηση ήταν πιο ενδιαφέρουσα για εσάς; ❖ Έχετε παρατηρήσει κάτι στο περιβάλλον σας που δεν προσέξατε πριν; ❖ Καταφέρατε να ξεκαθαρίσετε τις σκέψεις σας; ❖ Νιώσατε πιο ήρεμοι και πιο χαλαροί ή όχι; ❖ Έχετε μια βαθύτερη/σαφή οπτική του ζώου που φανταστήκατε; Μετά από τη συζήτηση, πείτε στα παιδιά ότι μπορούν να κάνουν αυτή την άσκηση κάθε τόσο. Να εστιάζουν στον κόσμο γύρω τους μέσω των αισθήσεών τους και να χαλαρώνουν μέσω της αναπνοής. |
| Συμβουλές Επιπρόσθετο υλικό Πώς να εφαρμόσετε διαδικτυακά; Τι να κάνετε στο σπίτι; | Εάν κάνετε αυτήν την άσκηση διαδικτυακά, πείτε στα παιδιά να φορέσουν τα ακουστικά τους. Στη συνέχεια, ενώ καθοδηγείτε την οπτικοποίηση, μπορείτε να βάλετε στο παρασκήνιο ήχους της φύσης. Οι ήχοι μπορούν να συνοδεύονται με απαλή μουσική. Περαιτέρω αναγνώσεις: https://beagleproject.eu/wp-content/uploads/2020/11/0.-Environmental-mindfulness_introduction_EN_final-copy.pdf https://mindfulnessinschools.org/tag/fofboc/ https://www.oxfordmindfulness.org/news/is-mindfulness-safe/ |
| Συγγραφέας | Marija Kragić, Ivana Kragić |
| Λήψη αρχείου | Λήψη αρχείου |